Złociszek jaskrawy
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
złociszek jaskrawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Chrysothrix candelaris (L.) J.R. Laundon Lichenologist 13(2): 110 (1981) | |
.jpg)
Złociszek jaskrawy (Chrysothrix candelaris (L.) J.R. Laundon) – gatunek grzybów z rodziny złociszkowatych (Chrysotrichaceae)[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów[2]
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Chrysotrichaceae, Arthoniales, Arthoniomycetidae, Arthoniomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozowany został w 1753 r. przez K. Linneusza jako Byssus candelaris[1]. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1981 r. J.R. Laundon[1].
Niektóre synonimy nazwy naukowej:
- Alysphaeria candelaris (L.) Turpin 1827
- Crocynia flava (Schreb.) Hue 1924
- Lepra candelaris (L.) F.H. Wigg. 1780
- Lepraria candelaria (L.) Fr. 1824
- Lepraria flava (Schreb.) Ach. 1799
- Lichen flavus Schreb. 1771[3].
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2], ale gatunek ten opisywany jest w Polsce także jako złociszek żółty lub liszajec żółty[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Plecha skorupiasta z glonami protokokkoidalnymi, bardzo cienka, złożona z proszkowatych lub ziarenkowatych urwistków o średnicy 0,01–0,2 mm. Powierzchnia ziarenkowato-proszkowa o intensywnie żółtej barwie. Reakcje barwne: K – lub K + słabo czerwonawy, Pd – lub Pd + pomarańczowy, C –[4].
Wytwarza płaskie apotecja o średnicy ok. 0,5 mm. Mają one gładką, jasnopomarańczową tarczkę często przyprószoną. Brzeżek tarczki jest tej samej barwy co plecha, lub trochę ciemniejszy. W jednym worku powstaje 8 2-4 komórkowych askospor o rozmiarach 9-14 × 2,5–3 μm. W Polsce jednak nie znaleziono plech z owocnikami[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony; występuje na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy[5]. W Polsce występuje w rozproszeniu na terenie całego kraju. Rośnie głównie na korze drzew liściastych i iglastych, rzadziej na ich drewnie. Notowano go na następujących drzewach: jodła, klon, olsza, brzoza, grab, jesion, świerk, topola, dąb, wierzba, lipa[2].
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[6]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status CR – krytycznie zagrożony[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-04-25] (ang.).
- ↑ a b c Hanna Wójciak, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-04-18].
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.