Teofil Ney

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teofil Ney
Ilustracja
major żandarmerii major żandarmerii
Pełne imię i nazwisko

Teofil Michał Ney

Data i miejsce urodzenia

22 kwietnia 1893
Siedliszowice, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

1940
Charków, USRR, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

1914–1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Komenda Placu Grudziądz

Stanowiska

komendant placu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Teofil Ney jako wachmistrz Legionów

Teofil Michał Ney (ur. 22 kwietnia 1893 w Siedliszowicach, zm. 1940 w Charkowie) – major żandarmerii Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Jana i Julianny z Górskich. Młodość spędził w Siedliszowicach, gdzie ukończył szkołę powszechną. W dniach 27–28 września 1912 złożył egzamin dojrzałości w c. k. I Gimnazjum w Tarnowie[1], a następnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Od 1912 działał w Związku Strzeleckim, w którym pełnił funkcje sekretarza i instruktora miejscowego plutonu. W sierpniu 1914 rozpoczął służbę w Legionach Polskich. W listopadzie tego roku został ranny. Do stycznia 1915 przebywał w szpitalu. W marcu 1915, w stopniu wachmistrza, przeniesiony został do żandarmerii i przydzielony do ekspozytury etapowej żandarmerii I Brygady Legionów w Kątach, której komendantem był wachmistrz Felicjan Plato Bałaban. Ekspozytura podlegała komendantowi Etapu I Brygady i działała do dnia 1 lipca niezależnie od oddziału żandarmerii polowej przy Komendzie I Brygady, Jana Jura-Gorzechowskiego. 17 lipca 1915 został wyznaczony na komendanta posterunku żandarmerii przy Komendzie Etapu i Stacji Zbornej I Brygady w Sandomierzu. Po likwidacji posterunku (20 listopada 1915) pełnił służbę w Żandarmerii Polowej przy Komendzie I Brygady. 1 kwietnia 1917 rozpoczął miesięczne szkolenie na Wyższym Kursie Szkoły Żandarmerii w Warszawie. Był to kurs dla starszych podoficerów przewidzianych do objęcia stanowisk oficerskich. Po kryzysie przysięgowym wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej. Był dowódcą posterunku żandarmerii przy 6 pułku piechoty Legionów w Twierdzy Dęblin. 9 listopada 1918 w Warszawie dowodził patrolem złożonym z sześciu ochotników, który zajął Główną Stację Telefoniczną przy ulicy Zielonej i Belweder, a rano następnego dnia koszary przy ulicy Huzarskiej, za Parkiem Łazienkowskim.

10 listopada 1918 z rozkazu rotmistrza Norberta Okołowicza zorganizował ekspozyturę żandarmerii w Warszawie. Początkowo przydzielono mu 50 żandarmów, a następnie kolejnych 50, jeden samochód i zaprzęg parokonny oraz dwa rowery. Na stanowisku dowódcy ekspozytury posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy kompanii i był odpowiedzialny za utrzymanie porządku i dyscypliny w mieście, rozbrajanie ludności cywilnej, poszukiwanie przestępców politycznych oraz ochronę magazynów i składów wojskowych, a także szkolenie podwładnych i żandarmów z ekspozytur powiatowych na terenie Okręgu Generalnego „Warszawa”. Powierzone mu zadanie realizował za pomocą systemu patroli uprawnionych do występowania zarówno wobec osób wojskowych, jak i cywilnych. Według stanu z 20 lutego 1919 podlegało mu 4 oficerów, 49 podoficerów, 20 szeregowców i 22 „przydzielonych”. Wymienieni żołnierze pełnili służbę w sześciu posterunkach zlokalizowanych na terenie warszawskiego Rejonu Umocnionego w: Twierdzy Zegrze, Jabłonnie, forcie Dębe, Serocku, Nieporęcie i Twierdzy Modlin. W kwietniu tego roku skierowany został do Wołkowyska z zadaniem zorganizowania żandarmerii etapowej. Następnie kieruje Ekspozyturą Żandarmerii Polowej w Mińsku. Tam likwiduje dużą centralę szpiegowską i sowiecki oddział partyzancki. Od 11 sierpnia 1920, służył w oddziale żandarmerii polowej Okręgu Etapowego 1 Armii dowodzonym przez rotmistrza Bronisława Batscha. 25 sierpnia tego roku objął dowództwo 17 szwadronu żandarmerii w 2 Armii, którym obsadził rejon Ostrołęka-Łomża-Zambrów.

W końcu 1921 przeniesiony został na stanowisko dowódcy batalionu celnego w m. Druja, na którym awansował do stopnia rotmistrza. W następnym roku pełnił służbę w Komendzie Głównej Batalionów Celnych. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów żandarmerii. W 1924 był w 9 dywizjonie żandarmerii w Brześciu. 13 września 1925 otrzymał przeniesienie do 3 dywizjonu żandarmerii w Grodnie[2].

12 kwietnia 1927 awansowany został na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 3. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii, i przeniesiony do 6 dywizjonu żandarmerii we Lwowie na stanowisko zastępcy dowódcy[3]. Od września tego roku pełnił obowiązki dowódcy dywizjonu. W styczniu 1931 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy 6 dywizjonu żandarmerii[4][5]. Na początku 1933 przeniesiony został do Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto w celu odbycia praktyki poborowej[6]. 15 lipca 1933 został przeniesiony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Powiat na stanowisko komendanta[7]. W 1934 otrzymał ostatnie przeniesienie służbowe do Komendy Placu Grudziądz na stanowisko komendanta[8]. Na tym stanowisku pozostał do II wojny światowej[9].

W czasie kampanii wrześniowej został ewakuowany na wschód i tam po agresji ZSRR na Polskę dostał do niewoli sowieckiej. Po raz ostatni był widziany 14 września 1939 w Kamieniu Koszyrskim przez siostrzeńca Jerzego Kluza. Był więźniem obozu w Starobielsku. Figuruje na Liście Starobielskiej pod poz. 2392. Wiosną 1940 zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w zbiorowej mogile w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

5 października 2007 Minister Obrony Narodowej awansował go pośmiertnie na stopień podpułkownika[10]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Żonaty dwukrotnie. Z drugą żoną Teresą (zm. 1975) miał dwoje dzieci: córkę Eweline i syna Mariana. Z pierwszego małżeństwa: syna Jerzego i córkę Wandę.

W 2009, w ramach projektu parafiady „Dęby Pamięci”, przy Gimnazjum im. Jana Pawła II w Sztumie został posadzony dąb upamiętniający męczeńską śmierć z rąk Sowietów.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 46.
  2. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 92 z 13 września 1925 r., s. 502.
  3. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 669, 675.
  4. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 28 stycznia 1931 r.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 287, 794.
  6. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 11 kwietnia 1933 r.
  7. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 137.
  8. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 7 czerwca 1934 r.
  9. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 841.
  10. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  11. ↑ M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335.
  12. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 281.
  13. ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1085.
  14. ↑ a b c Na podstawie fotografii [1].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Tarnowie za rok szkolny 1912/13. Tarnów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1913.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • S. Zając, Oficerowie WP pomordowani przez stalinizm: mjr żand. Teofil Ney (1893–1940), „Polska Zbrojna” 1992, nr 214, s. 4.
  • Jan Suliński, Żandarmeria Wojskowa w latach 1918–1947. Szkic organizacyjno-historyczny, Drukarnia Warszawskiego Okręgu Wojskowego, Warszawa 1994, s. 80–81, 85, 110–111, 114, 189–190, 244, 473, 478.
  • Wanda Roman, Żandarmi polscy zamordowani na Wschodzie. Wrzesień 1939–maj 1940, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 3 (157), Warszawa 1996, ISSN 0043-7182, ss. 342.
  • Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie żandarmerii Kawalerowie Krzyża i Medalu Niepodległości, Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej Nr 24 z 2001 r., s. 4, 12.
  • Grzegorz Ratajczyk, Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004, s. 39, 55, 57, ISBN 83-89706-20-2, OCLC 309915820.
  • Edward Jaroszuk, Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 6. Lwowska żandarmeria w okresie międzywojennym, Biuletyn Żandarmerii Wojskowej Nr 10, listopad-grudzień 2005, s. 24–25.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Teofil_Ney&oldid=70976575”