Robert Gordon Wasson

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Artykuł ten został zgłoszony do umieszczenia na stronie głównej w rubryce „Czy wiesz”.
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Robert Gordon Wasson
Data i miejsce urodzenia

22 września 1898
Great Falls, Montana

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 1986
Danbury, Connecticut

Zawód, zajęcie

Bankier, naukowiec amator, etnomykolog

Robert Gordon Wasson (ur. 22 września 1898 w Great Falls, zm. 23 grudnia 1986 w Danbury) – amerykański bankier i naukowiec amator, twórca etnomykologii. Badacz grzybów o działaniu psychoaktywnym i ich roli w kulturze i religii.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w 1898 roku w Great Falls, w amerykańskim stanie Montana. Jego matką była Mary DeVeny Wasson, a ojcem Edmund Atwill Wasson, duchowny należący do Kościoła Episkopalnego[1]. Od najmłodszych lat był uczony przez swojego ojca krytycyzmu wobec Biblii i wielokrotnego czytania jej w celu rozważania wszystkich jej ustępów pod różnymi aspektami. Sam Gordon Wasson w późniejszym życiu twierdził, że Biblia zawiera "bogactwo olśniewających opowieści o charakterze fikcyjnym i rzeczywistym".

Podczas I Wojny Światowej służył we Francji w armii amerykańskiej na stanowisku radio-operatora. Następnie przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie uzyskał dyplom z literatury angielskiej na Uniwersytecie Columbia. Studiował również na London School of Economics[1]. W trakcie wizyty w Londynie poznał rosyjską pediatrę, Walentynę Pawłowną Guercken, z którą się ożenił w 1926 roku. Zanim został bankierem pracował jako nauczyciel oraz jako dziennikarz gospodarczy. Pracę bankiera rozpoczął w nowojorskiej firmie Guaranty Trust Company[1]. W 1934 roku przeniósł się do firmy J.P. Morgan and Company na Wall Street, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 1963 roku. W 1943 roku został mianowany wiceprezydentem firmy[1].

Do czasu podróży poślubnej w 1927 roku, do Catskill Mountains, Gordon wychowany w kulturze anglosaskiej uważał, że wszystkie grzyby są trujące. Gdy jego żona, rodowita Rosjanka, nazbierała i skonsumowała grzyby znalezione podczas spaceru, Gordon był przekonany, że się otruje. Wbrew jego oczekiwaniom Walentynie nic się nie stało, co znacząco wpłynęło na jego sposób postrzegania grzybów. Jak wspominał "od tej chwili, kiedy tylko sprzyjały ku temu warunki, zbieraliśmy wszelkie informacje na temat stosunku ludzi do grzybów: ich wiedzy na ten temat, stosowanych nazw i ich etymologii, folkloru i legend, w których występują grzyby, odnośników do nich w przysłowiach, literaturze i mitologii".[2] Był to początek etnomykologii - badań na temat grzybów w kulturze. Wasson stworzył podział na kultury mykofobiczne, obawiające się grzybów (np. anglosaska) i mykofiliczne (np. rosyjska), które doceniają grzyby[1].

W latach 50. wspólnie z żoną udał się do Meksyku, by studiować rolę grzybów w obrzędach religijnych. Swoje badania opisał w książce 'Mushrooms, Russia and History' (1957). W 1957 roku opublikował w czasopiśmie Life artykuł pod tytułem Szukając magicznego grzyba[3]. Opisał w nim swoje doświadczenia następujące po konsumpcji psychoaktywnych grzybów z gatunku psilocibes. Wasson zjadł je pod opieką lokalnej uzdrowicielki Marii Sabiny, z grupy etnicznej Mazateków, w wiosce Huahutla (w stanie Oaxaca). Po konsumpcji doświadczył halucynacji o charakterze mistyczno-religijnym. Przeżycia te potwierdziły jego przekonanie, że doświadczenia mistyczne i religijne człowieka są związane z konsumpcją grzybów psychoaktywnych[4].

Magazyn Life miał wówczas nakład około 5 mln egzemplarzy i miał istotny wpływ na opinie publiczną. Tekst Wassona wywarł duży wpływ na amerykańską kontrkulturę. Wasson przesłał grzyby do szwajcarskiego chemika Alberta Hoffmana, który stworzył syntetyczne wersję psilocybiny i psilociny, substancji odpowiedzialnych za halucynacje[4].

W swoich badaniach poświęcił również uwagę muchomorowi czerwonemu i jego roli w kulturze Indii[1].

Uważał, że substancje psychoaktywne pochodzące z grzybów powinny być określane jako enteogeny. Podkreślał w ten sposób rolę tych substancji w doświadczeniu religijnym[1].


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Donald H. Pfister, R. Gordon Wasson: 1898-1986, „Mycologia”, 80 (1), 1988, s. 11, DOI: 10.2307/3807487, JSTOR: 3807487 [dostęp 2024-05-28].
  2. ↑ Gordon Wasson, The hallucucinogenic mushrooms of Mexico: an adventure in the ethnomycological exploration.
  3. ↑ R. Gordon Wasson, Seeking the Magic Mushroom, „Life”, bibliography.maps.org, 1959 [dostęp 2024-05-31].
  4. ↑ a b Michael Pollan, How to change your mind [ebook], New York: Penguin Press, 2018, Chapter Two, ISBN 978-0-525-55894-1 [dostęp 2024-05-31].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_Gordon_Wasson&oldid=73894947”