Falanga (organizacja)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Organizacja Falanga
Ilustracja
Polska! Młodość! Rewolucja!
Państwo

 Polska

Data założenia

2009

Zasięg

Polska, Ukraina, Rosja, Bliski Wschód

Przewodniczący

Bartosz Bekier

brak współrzędnych

Falanga – polska organizacja skrajnie prawicowa i skrajnie nacjonalistyczna założona w styczniu 2009[1][2][3], której założycielem i liderem jest były koordynator mazowieckich struktur ONR Bartosz Bekier[1][4][5]. Grupa jest oskarżana o neofaszyzm i ekstremizm[6][7][8].

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 2009 organizacja Falanga została zawiązana na bazie struktur Brygady Mazowieckiej Obozu Narodowo-Radykalnego przez Bartosza Bekiera, jej dotychczasowego koordynatora, po tym jak poróżnił się z ówczesnym liderem ONR Przemysławem Holocherem i odszedł ze stowarzyszenia[4][5][9].

Misja do Syrii[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 2013 roku Falanga rozpoczęła misję w ogarniętej wojną domową Syrii, angażując się po stronie sił rządowych prezydenta Baszszara Al-Asada. Jej przedstawiciele spotkali się m.in. z premierem Wa’ilem Al-Halkim, Wielkim Muftim Syrii, wiceministrem spraw zagranicznych, chrześcijańskimi duchownymi, żołnierzami sił rządowych i bojownikami Hezbollahu[10] oraz przedstawicielami Syryjskiej Partii Socjal-Nacjonalistycznej.

Wizyta w Donbasie[edytuj | edytuj kod]

W 2014 Falanga w trakcie misji na wschodniej Ukrainie udzieliła oficjalnego poparcia dla separatystycznej Donieckiej Republiki Ludowej oraz Ługańskiej Republiki Ludowej w Donbasie[11]. Lider Falangi spotkał się także wtedy z premierem Donieckiej Republiki Ludowej Denisem Puszylinem[1][12]. Następnie w październiku 2014 członkowie organizacji zostali zatrzymani przez Państwową Służbę Graniczną Ukrainy i otrzymali trzyletni zakaz wjazdu na terytorium państwa ukraińskiego[13].

Sojusz z partią Zmiana[edytuj | edytuj kod]

W lutym 2015 Falanga oficjalnie dołączyła do tworzących się wówczas struktur prorosyjskiej partii Zmiana[14][15], którą próbował zakładać były poseł i rzecznik Samoobrony dr Mateusz Piskorski[5][16]. Bartosz Bekier został wtedy wiceszefem Zmiany[17], a krakowski członek organizacji Falanga Michał Prokopowicz jej małopolskim koordynatorem regionalnym oraz ekspertem ds. bezpieczeństwa[14][17][18]. W lutym 2016 odbyła się manifestacja pod ambasadą Izraela w Warszawie z udziałem członków Falangi i Zmiany. Obecni byli wtedy m.in. wiceprzewodniczący partii Zmiana Nabil al-Malazi (Syryjczyk zamieszkały w Polsce od czasów PRL) oraz lider Falangi Bartosz Bekier, który zadeklarował wtedy wsparcie swojej organizacji dla SSNP i Hezbollahu[19] (uznawanego przez wiele państw i organizacji, w tym: USA, Wielką Brytanię, Izrael i UE, za organizację terrorystyczną[20][21][22][23]).

2 maja 2016 Bartosz Bekier opublikował oświadczenie o odejściu z partii Zmiana[24]. 18 maja 2016 (zaledwie 16 dni później) doszło do zatrzymania jej lidera Mateusza Piskorskiego przez funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, któremu następnie przedstawiono zarzuty szpiegostwa na rzecz wywiadów Rosji i Chin[25][26].

Udział w ćwiczeniach NATO „Anakonda-16”[edytuj | edytuj kod]

W czerwcu 2016 Michał Prokopowicz oraz związani z nim i z organizacją Falanga członkowie krakowskiego Stowarzyszenia Jednostka Strzelecka 2039 wzięli udział w międzynarodowych ćwiczeniach NATO „Anakonda-16”[27][28]. Ministerstwo Obrony Narodowej następnie oficjalnie zaprzeczyło, by miało zaprosić członków Falangi na te manewry wojskowe. Jednak oficjalnie o ich udziale powiadamiali sami członkowie SJS 2039, a informacja o uczestnictwie grup „Strzelca” pojawiła się na stronie MON poświęconej NATOwskim ćwiczeniom. We wrześniu 2016 były funkcjonariusz Agencji Wywiadu Michał Rybak określił ten stan rzeczy jako błąd systemu[29].

Incydent w Użhorodzie[edytuj | edytuj kod]

4 lutego 2018 w miejscowości Użhorod na Ukrainie doszło do próby podpalenia ośrodka mniejszości węgierskiej[30]. Pod koniec lutego 2018 Służba Bezpieczeństwa Ukrainy oświadczyła, że za wydarzenie odpowiedzialnych jest kilku członków Falangi, którzy działali na polecenie rosyjskich służb specjalnych. W dniach 21–22 lutego 2018 zostali oni zatrzymani przez ABW[31]. 24 lutego 2018 Bartosz Bekier oficjalnie zaprzeczył, że organizacja Falanga jest odpowiedzialna za ten incydent[32]. W styczniu 2019 kilku byłych już członków organizacji Falanga usłyszało przed krakowskim sądem zarzuty o popełnienie czynu o charakterze terrorystycznym[33][34]. Zdaniem prokuratury operacja miała na celu zakłócenie ustroju Ukrainy i pogłębienia podziałów narodowościowych pomiędzy Ukraińcami i Węgrami[35].

23 marca 2020 zapadł w tej sprawie nieprawomocny wyrok. Krakowski sąd rejonowy przychylił się w nim do stanowiska prokuratury, że przestępstwo miało charakter terrorystyczny, uznał wszystkich oskarżonych za winnych zarzucanych im działań i skazał organizatora podpalenia – Michała Prokopowicza na karę 3 lat pozbawienia wolności, a wykonawców na odpowiednio: 1 rok więzienia i 2 lata ograniczenia wolności[36][37][38][39]. Żadna ze stron nie złożyła apelacji i wyrok się uprawomocnił.

W trakcie postępowania Michał Prokopowicz zeznał przed sądem, że zorganizowanie zamachu terrorystycznego zostało zlecone i sfinansowane przez niemieckiego dziennikarza Manuela Ochsenreitera(inne języki)[30], którego pełnomocnik zaprzeczył tej wersji wydarzeń[40]. Po ujawnieniu tego zarzutu Ochsenreiter utracił stanowisko współpracownika posła AfD do Bundestagu Markusa Frohnmaiera(inne języki) i był przez następne kilka lat bezskutecznie poszukiwany przez polskie i niemieckie organy ścigania. Pojawiały się informacje, że przebywał w Rosji i w Maroku. W sierpniu 2021 r. władze i media rosyjskie ogłosiły, że Manuel Ochsenreiter umarł w Moskwie na atak serca[41][42].

Zapowiedź konfliktów w Warszawie[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2020 w trakcie trwających już od ponad tygodnia masowych protestów przeciwko zaostrzeniu przepisów dotyczących aborcji w Polsce, na stronie głównej portalu Onet.pl ukazał się wywiad z Bartoszem Bekierem, w którym padło stwierdzenie, że w pierwszym tygodniu listopada 2020 w Warszawie ma się pojawić około 10 tys. narodowców, a ⅓ do połowy z nich jest przeszkolona z taktyki walki oraz że według szefa Falangi istnieje duże zagrożenie, że dojdzie do fizycznej konfrontacji[43][44].

Publikacja tego wywiadu wywołała liczne głosy oburzenia i potępienia ze strony internautów, dziennikarzy i polityków[45], zaś specjaliści szacowali liczebność samej Falangi na mniej niż 100 osób[46].

Wieczorem tego samego dnia odbyła się wielotysięczna demonstracja[47], w ramach której 37 osób zostało zatrzymanych przez Policję, a spośród nich 35 stanowili pseudokibice, którzy atakowali uczestników demonstracji[48].

31 października 2020 rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych Stanisław Żaryn ogłosił, że ta zapowiedź Bekiera w Onecie miała na celu podsycanie aktualnego sporu w Polsce i służy Rosji[49].

Doktryna[edytuj | edytuj kod]

Falanga w dużej mierze opiera swoją doktrynę na synkretycznej myśli eurazjatyckiej rosyjskiego geopolityka Aleksandra Dugina[1].

Organizacja postuluje m.in.[17][50]:

  1. Nacjonalizm i narodowy solidaryzm
  2. Etatyzm i protekcjonizm gospodarczy
  3. Antydemokratyzm i antyliberalizm
  4. Militaryzm
  5. Rewizjonizm terytorialny dawnych Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej (w tym rozbiór Ukrainy przez Polskę, Węgry, Rumunię i Rosję)
  6. Wystąpienie Polski z Unii Europejskiej i NATO
  7. Antyamerykanizm i antysyjonizm
  8. Ocieplenie i zacieśnienie relacji Polski z Federacją Rosyjską Władimira Putina, Republiką Białorusi Aleksandra Łukaszenki, Syryjską Republiką Arabską Baszszara al-Assada[1][10] i Islamską Republiką Iranu Ali Chameneiego
  9. Zakaz publicznych parad równości przez środowiska LGBT
  10. Sprzeciw wobec legalizacji wszelkich narkotyków (w tym miękkich)[51]

Grupa bywa określana jako narodowo-bolszewicka[52].

Xportal[edytuj | edytuj kod]

W 2005 środowiska Młodzieży Wszechpolskiej i UPR założyły portal internetowy Xportal, na którym Tomasz Maciejczuk prowadził Forum Młodzieży Prawicowej[53]. W 2008 Bartosz Bekier wraz ze środowiskiem Falangi przejęli kontrolę nad domeną serwisu i następnie zaczęli zmieniać charakter Xportalu na proputinowski portal dezinformacyjny. Pod koniec lutego 2022, w kilka dni po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę, serwer DNS Xportalu został przez polskie służby wyłączony[54].

Krytyka[edytuj | edytuj kod]

W niektórych opracowaniach naukowych, organizacja Falanga jest określana mianem organizacji terrorystycznej[55] lub organizacji potencjalnie terrorystycznej[17][50].

W 2019 Komitet ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej ONZ (CERD) przedstawił rekomendacje dla Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie realizacji postanowień Międzynarodowej Konwencji z 1966 roku o dyskryminacji rasowej, w którym zażądał, by Polska zdelegalizowała między innymi Falangę[56][57][58][59].

Na polskiej scenie narodowej, konserwatywnej i prawicowej organizacja Falanga bywa także krytykowana za próby podejmowania współpracy ze środowiskami skrajnie lewicowymi, maoistycznymi i internacjonalistycznymi, takimi jak Organizacja Czerwonej Gwardii.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e Miroslav Mareš, Martin Laryš, Jan Holzer, Militant Right-Wing Extremism in Putin’s Russia: Legacies, Forms and Threats, Routledge, 25 października 2018, ISBN 978-0-429-95362-0 [dostęp 2020-09-19] (ang.).
  2. P. Krekó, L. Győri, E. Zgut, Pozdrowienia z Rosji. Działalność prorosyjskich ekstremistycznych grup szerzących nienawiść w Europie Środkowo -Wschodniej, 2017, s. 36.
  3. O. Jastrzębska, Prorosyjskie portale internetowe w Polsce i innych krajach Europy Środkowej jako istotny element kształtowania prowadzonej przez Rosję wojny informacyjnej, [w:] Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem, Nr 2 (11), 2018, s. 132.
  4. a b Jakub Woroncow, Nie tylko ONR [online], Przegląd, 4 grudnia 2017 [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  5. a b c Przemysław Witkowski, Lider faszyzującej Falangi domaga się w Moskwie przyłączenia do Polski Lwowa [online], oko.press, 30 sierpnia 2019 [dostęp 2019-09-05] (pol.).
  6. T. Konicz, Der Zweite Weltkrieg im Geschichtsbild der polnischen Rechten, [w:], Die Dynamik der europäischen Rechten (red.), 2011, s. 86-87.
  7. D. Kasprowicz, National and Right-Wing Radicalism in the New Democracies: Poland, s. 10.
  8. A. Shekhovtsov, Germany: The Far-Right Plot and Russian Malign Inspiration, [w:] Russia and the Far-Right. Insights from Ten European Countries (red.), 2024, s. 59.
  9. Przemysław Witkowski, Polscy faszyści na smyczy Putina [online], KrytykaPolityczna.pl, 5 kwietnia 2018 [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  10. a b Tomasz Baliszewski, Narodowcy z Falangi pojechali do Syrii. Spotkali się z premierem oraz przesłuchiwali więźniów [online], naTemat.pl, 20 czerwca 2013 [dostęp 2019-08-13] (pol.).
  11. Łukasz Wenerski, The Visegrad Countries and “Post-Truth” – Who is Responsible for Delivering the Kremlin’s Narrative to the Czech Republic, Hungary, Slovakia and Poland? [online], czerwiec 2017, s. 4 [dostęp 2019-08-09] (ang.).
  12. Łukasz Woźnicki, Narodowcy z Polski pojechali na Ukrainę wspierać separatystów. „Polscy Euroazjaci dotarli do Doniecka!” [online], wyborcza.pl, 5 czerwca 2014 [dostęp 2020-01-05].
  13. Olena Babakova, Putin’s Falanga: meet the Polish neo-fascists who tried to burn down a Hungarian center in Ukraine [online], Euromaidan Press, 5 marca 2018 [dostęp 2020-09-19] (ang.).
  14. a b Marcin Rey, Prorosyjska Falanga w elektrowni podczas manewrów NATO Anakonda-16 [online], Jagiellonia.org, 19 września 2016 [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  15. Powstała prokremlowska partia Zmiana. Dowodzi nią były poseł Samoobrony [online], wiadomosci.dziennik.pl, 22 lutego 2015 [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  16. Zmiana – nowa partia byłego rzecznika Samoobrony [online], fakty.interia.pl, 21 lutego 2015 [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  17. a b c d Walcząc kulturą: Rosyjska siatka wpływów w Polsce [online], Liberté!, 27 marca 2017 [dostęp 2020-09-19] (pol.).
  18. Piotr Drabik, Strzelcy z putinowskimi poglądami [online], Dziennik Polski, 10 kwietnia 2015 [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  19. Marcin Rey, Partia Zmiana, Falanga i tajemnicze powiązania z islamskim dżihadem. [online], niezalezna.pl, 10 lutego 2017 [dostęp 2018-05-25] (pol.).
  20. Foreign Terrorist Organizations (FTOs) [online], web.archive.org, 17 listopada 2017 [dostęp 2020-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-17].
  21. Neville Teller, Britain bans Hezbollah [online], The Jerusalem Post | JPost.com, 17 maja 2019 [dostęp 2020-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-17].
  22. Hezbollah – International terrorist organization [online], mfa.gov.il, 22 lipca 2013 [dostęp 2020-09-12].
  23. EU places Hezbollah military wing on terror blacklist [online], The Jerusalem Post | JPost.com, 22 lipca 2013 [dostęp 2020-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-23].
  24. Bartosz Bekier, Złożyłem rezygnację z członkostwa w partii Zmiana [online], web.archive.org, 2 maja 2016 [dostęp 2020-09-12] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-12] (pol.).
  25. Maciej Duda, Robert Zieliński, ABW zatrzymała Mateusza Piskorskiego. W tle podejrzenia o szpiegostwo [online], TVN24.pl, 18 maja 2016 [dostęp 2020-09-12].
  26. Wojciech Czuchnowski, Michał Wilgocki, Kulisy zatrzymania Mateusza Piskorskiego z prorosyjskiej partii Zmiana. W Polsce miał się odbyć szczyt anty-NATO [online], wyborcza.pl, 3 czerwca 2016 [dostęp 2020-09-12] (pol.).
  27. Konrad Szczygieł, Falanga i Zmiana idą do wojska. Jedna faszystowska, druga prokremlowska [online], oko.press, 7 listopada 2016 [dostęp 2020-12-21].
  28. Marcin Rey, Prorosyjska Falanga w elektrowni podczas manewrów NATO Anakonda-16 [online], Jagiellonia.org, 19 września 2016 [dostęp 2020-12-21] (pol.).
  29. Oskar Górzyński, Falanga na ćwiczeniach wojska? Ekspert: to „błąd systemu” [online], wiadomosci.wp.pl, 20 września 2016 [dostęp 2020-12-21] (pol.).
  30. a b Silvio Duwe, Georg Heil, Anschlag finanziert? Chat belastet Ochsenreiter [online], tagesschau.de, 31 stycznia 2019 [dostęp 2019-08-09] (niem.).
  31. ABW zatrzymała Polaków podejrzanych o próbę podpalenia budynku stowarzyszenia kultury węgierskiej na Ukrainie – CyberDefence24 [online], CyberDefence24.pl [dostęp 2019-08-09].
  32. Marek Trojan, Ludzie z Falangi odpowiedzialni za atak na biuro węgierskiej mniejszości na Ukrainie? Bekier: to byłaby samowolka » Kresy [online], Kresy, 24 lutego 2018 [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  33. Rafał Pasztelański, Rusza proces Polaków oskarżonych o atak na Ukrainie [online], tvp.info, 13 stycznia 2019 [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  34. Paweł Figurski, Jak Falanga organizowała atak na Ukrainie. „Stara nie puściłaby mnie” [online], krakow.wyborcza.pl, 11 marca 2019 [dostęp 2019-08-09] (pol.).
  35. Śledztwo ABW zakończone wyrokiem ws. podpalenia węgierskiego ośrodka na Ukrainie [online], Serwis Rzeczypospolitej Polskiej, 23 marca 2020 [dostęp 2020-03-29] (pol.).
  36. Wyrok ws. próby podpalenia ośrodka Węgrów w Użhorodzie [online], Onet Wiadomości, 23 marca 2020 [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  37. Byli członkowie skrajnie prawicowych organizacji skazani za terrorystyczny atak na Ukrainie [online], krakow.wyborcza.pl, 23 marca 2020 [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  38. Sąd skazał trzy osoby za przestępstwa o charakterze terrorystycznym [online], krakow.tvp.pl, 23 marca 2020 [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  39. Artur Drożdżak, Krakowski sąd skazał trzech Polaków za „akt terrorystyczny” na Ukrainie [online], Gazeta Krakowska, 23 marca 2020 [dostęp 2020-03-28] (pol.).
  40. Prokuratura sprawdza, czy Niemiec zlecił Polakom zamach na Ukrainie [online], Do Rzeczy, 19 stycznia 2019 [dostęp 2021-08-21] (pol.).
  41. Łukasz Maziewski, Dziennikarz z Niemiec zmarł w Moskwie. Miał na koncie wiele skandali [online], o2.pl, 19 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-21] (pol.).
  42. Jonas Mueller-Töwe, Flüchtiger AfD-Netzwerker soll in Moskau gestorben sein [online], t-online.de, 20 sierpnia 2021 [dostęp 2021-08-21] (niem.).
  43. Marcin Wyrwał, Szef Falangi: 10 tys. narodowców w Warszawie. Nawet połowa z nich przeszkolona z taktyki walki [online], Onet Wiadomości, 30 października 2020 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  44. Narodowcy szykują się na weekend. „Mobilizujemy ludzi. Niewykluczone, że dojdzie do walk na większą skalę” [online], Wprost, 30 października 2020 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  45. Onet zrobił wywiad z faszyzującym ekstremistą. Internauci w szoku [online], tvp.info, 30 października 2020 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  46. Przemysław Witkowski, Uczulam Was, nie wierzcie w ani jedno słowo... [online], web.archive.org, 30 października 2020 [dostęp 2020-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2020-11-21].
  47. Skończył się jeden z największych protestów w najnowszej historii Warszawy [online], TVN Warszawa, 31 października 2020 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  48. 37 osób zatrzymanych po protestach w Warszawie. Wiemy, kim są zatrzymani [online], rmf24.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  49. Lider Falangi w Onecie podsyca społeczne nastroje. Działania zgodne z interesami Kremla? [online], tvp.info, 31 października 2020 [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  50. a b Péter Krekó i inni, The Weaponization of Culture: Kremlin’s traditional agenda and the export of values to Central Europe, Political Capital Institute, 2016, s. 52–56 [dostęp 2020-09-19] (ang.).
  51. Kraków: Falanga przeciwko narkotykom Nacjonalista.pl – Dziennik Narodowo-Radykalny [online], Dziennik Narodowo-Radykalny Nacjonalista.pl, 12 czerwca 2010 [dostęp 2020-09-01] (pol.).
  52. P. Witkowski, Poland: Ex Oriente Lux, [w:] Russia and the Far-Right. Insights from Ten European Countries (red.), 2024, s. 306.
  53. Маша Макарова, Trzy grosze o "dziennikarzu"-kameleonie Maciejczuku [online], Eastbook.eu, 25 listopada 2016 [dostęp 2022-03-11] (pol.).
  54. Serwisy i kanały youtube’owe Sputnika i Russia Today zablokowane w Polsce [online], wirtualnemedia.pl, 28 lutego 2022 [dostęp 2022-03-11] (pol.).
  55. The Characteristics of Terrorism In Civil War Countries, [w:] Global Terrorism Index 2019 Measuring The Impact of Terrorism, t. 69, Sydney: Institute for Economics & Peace, 2019, s. 58, ISBN 978-0-6485327-2-9 [dostęp 2020-09-01] [zarchiwizowane z adresu 2020-09-04].
  56. Komitet ONZ apeluje w sprawie Polski. Rekomenduje delegalizację radykalnych grup [online], TVN24.pl [dostęp 2020-01-05].
  57. ONZ apeluje do Polski o delegalizację Młodzieży Wszechpolskiej i ONR-u [online], wyborcza.pl, 19 września 2019 [dostęp 2020-01-05].
  58. Raport CERD/C/POL/CO/22-24, Pkt. 18, 19 sierpnia 2019, s. 3 [dostęp 2023-07-03] (ang.).
  59. Rekomendacje Komitetu ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej (CERD) po XXII-XXIV sprawozdaniu Polski [online], bip.brpo.gov.pl, 30 sierpnia 2019 [dostęp 2023-07-03] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]